معرفی مهر
منبع:سایت صدا و سیمای فارس
شهرستان مهر: MOHR
پیشینه تاریخی:
از آنجایی که فارس در دوره هخامنشیان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و پادگان ها و کاخ های هخامنشیان در نقاط مختلف استان پراکنده بودند این منطقه نیز به دلیل موقعیت استراتژیک خصوصاً نزدیکی به خلیج فارس و بندر سیراف از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار یوده است. امروزه بازمانده های یکی از کاخهای هخامنشیان در روستای شلدان شهرستان مهر موجود می باشد این اثر از لحاظ معماری و نقش و نگارهایی که در دل آن کنده شده است شباهت بسیار نزدیکی به معماری تخت جمشید دارد. ستونها و سرستونهای این کاخ از نظر حجم و شکل عیناً سرستونهای تخت جمشید می باشد و گل لوتوس که از مشخصه های معماری تخت جمشید است در این اثر نیز وجود دارد. وجود این اثر مهم تاریخی و آثار دیگری که معروف به خانه گبری می باشد و استودانهای دهستان خوزی و دیگر آثار مربوط به ایران باستان در این شهرستان حکایت از آبادانی و رونق زیاد آن در 2500 سال پیش دارد.
این منطقه نیز چون سایر نقاط کشور در طول تاریخ فراز و نشیبهایی داشته است. در مقاطعی از تاریخ بطرف آبادانی و رونق پیش رفته و گاهی نیز از رونق افتاده است. وجود معماری دوره اسلامی چون مسجد جامع فال و دیگر مساجد و امامزاده ها و سنگ قبرهای برجای مانده از دوره اسلام و نوشته های جهانگردانی چون شاردن در دوره صفویه در ارتباط با رونق و آبادانی این منطقه و مهاجرت سادات محارم در دوره صفویه از مکه و مدینه به مرکز شهرستان مهر نشان از رونق و پویایی این شهرستان در طول تاریخ می باشد. مردم شهرستان مهر در طول تاریخ همواره مدافع اسلام آزادی و استقلال مملکت بوده اند چنانچه در زمان مشروطه با ساماندهی و اعزام قشون به یاری سید عبدالحسین لاری شتافته اند. فال اسیر شیرازی نیز نقش ارزنده ای در نهضت تنباکو داشته است و در جریان ملی شدن صنعت نفت و مبارزه با استعمار انگلیس در جنوب بنا به گفته کاوه بیات مردم منطقه مهر و گله دار نقش به سزایی داشته اند.
آثار تاریخی:
قبرستان تاریخی فال: در این قبرستان سنگ نوشته های بسیار قدیمی و زیبا به شکل صندوق و تابوت مربوط به قرون هشتم تا یازدهم هجری و گنجینه ای از خطوط کوفی، تزئینی، ثلث با کتابخانه استادانه موجود است.
از دیگر آثار تاریخی می توان به خانه گبری در شمال مهر، چاه دربی واقع در شهر، روستای قلعه سید، امامزاده محمد در تنگ خوزی، قبرستان قدیمی خوزی که سنگ قبرهایی مربوط به 700 سال قبل در ان وجود دارد، قلعه شلدان، قبرستان قدیمی زیغان، قناتهای واقع در تنگ مهر، فاریاب، خوزی، صادره، جایشورشول و زیغان نام برد که مربوط به دوره ساسانیان می باشد. برجهای نگهبانی واقع در شهر مهر وروستاهای صادره و فاریاب، قبرستان شاه محمد واقع در سرگاه، قلعه میر اسماعیل فال و غارهای کله کله و استودانهای خوزی و سنگ چله گاه و حمام شهر وراوی و قلعه تاریخی و آسیاب های قدیمی و تخت پرس اشاره کرد.