فسانیوز - سایت خبری و اطلاع رسانی

منبع:صدا و سیمای فارس

پیشینه تاریخی :
زبان فارسی زبان اصلی مردم این شهرستان است اما در روستاها و مناطق مختلف شهرستان با گویشهای محلی مخصوص به خود تکلم می شود؛ علاوه بر آن زبان عربی در بین طوایف عرب منطقه ریزاب روستای تل مهتابی و چاه سرخ و محمودآباد و قسمتی از تنگ حنا( شهرک مهدوی) متداول است. زبان ترکی نیز در حاجی آباد و بسترم و تم شولی و تنگ حنا و قسمتهایی از بخش مرکزی و آباده طشک رایج است.
شهر نی ریز یکی از قدیمی ترین و کهن ترین شهرهای فارس می باشد به طوری که سابقه آن به زمان هخامنشیان و ماقبل از آن می رسد. وجود صنعت چاقوسازی که برگرفته از صنعت نیزه سازی و اسلحه سازی(طبق گفته محققان وجه تسمیه نی ریز برگرفته از لغت نیزه به اضافه ریز (نیزه+ ریز) می باشد، و وجود محله ای به نام سهادخانه یا تیزگرخانه که کارگاه اسلحه سازی و نیزه سازی در زمان هخامنشیان و ساسانیان می باشد مؤید این مطلب است.
این شهرستان جزء اولین شهرهای استان می باشد که پذیرای دین مبین اسلام گردید و وجود مسجد جامع کبیر نی ریز که در سالهای نخستین بعد از اسلام بنا گردیده حاکی از دین مداری و گرایش گسترده و عمیق مردم به دین و مسائل مربوط به آن است.
مهمترین آثار تاریخی آن عبارتند از: مسجد حامع کبیر، قلعه Spr ،قلعه سوخک، عمارت آقارضاخانی در قطرویه(ارگ قطرویه)، سنگ نوشته های کوه قاسم آباد تنگ حنا، برکه های احمد شاه، منزل هوشنگ خان فاتح، منزل محمد جاوید، قلات خواجه احمد انصاری، آرامگاه میرزا احمد نی ریزی خطاط و قرآن نویس معروف.
مهمترین طوایف و قومیتهای شهرستان عبارتند از:
طایف غنی(عرب) - طایقه چهارراهی - طایقه قرایی - طایقه لشنی - طایقه آربز - طایقه شاهسون - شکروئیها- لای گردوئیها - طایقه مزیدی مرادی